Szumy uszne – przyczyny, skutki i ich leczenie

Wielu naszych pacjentów trafia do nas z problemem szumów usznych. To niezwykle złożona dolegliwość, której zrozumienie stanowi pierwszy krok do całkowitego wyleczenia – albo znacznego złagodzenia objawów. Podpowiadamy, czym szumy uszne naprawdę są i co można z nimi zrobić, by nie odbierały radości z życia. Poznaj ich przyczyny, skutki i metody leczenia!

1. Szumy uszne – o co chodzi?

Opublikowane w „The Lancet Regional Health – Europe” badanie międzynarodowej grupy naukowców wykazało, że nawet 15 proc. wszystkich dorosłych Europejczyków zmaga się obecnie z szumami usznymi. Objawiają się one dzwonieniem, brzęczeniem lub trzaskaniem w uszach i mogą być naprawdę uciążliwe. Czasem przeszkadzają do tego stopnia, że uniemożliwiają normalne funkcjonowanie i wykonywanie zwykłych, codziennych czynności.

Szumy uszne mogą powodować ciągłe wrażenie hałasu w uszach, trwać przez cały czas albo pojawiać się epizodycznie. Każda z postaci szumów usznych może powodować znaczne obniżenie nastroju i z czasem postępować – dlatego tak ważne jest, by jak najszybciej udać się do specjalisty i poznać możliwości leczenia. Choć w większości przypadków nie ma „magicznego sposobu” leczenia szumów usznych, wiele terapii może złagodzić ich objawy.

Szumy uszne występują w jednym lub obu uszach, a czasem sprawiają wrażenie hałasu bezpośrednio w głowie. Zwykle mają charakter subiektywny, kiedy to wyłącznie doświadczająca ich osoba słyszy niepożądane dźwięki. W rzadkich przypadkach mogą mieć charakter obiektywny, czyli są słyszalne także dla innych osób. Najczęściej ma to miejsce wtedy, gdy przyczyną szumów usznych jest wysokie ciśnienie krwi pacjenta albo niewłaściwe funkcjonowanie elementów narządu słuchu, np. trąbki słuchowej.

2. Jakie są przyczyny szumów usznych?

Szumy uszne to rodzaj dolegliwości, która dotyka najczęściej osób zmagających się już z jakąś postacią niedosłuchu. Tworzy wrażenie charakterystycznego hałasu w głowie, przez co tym bardziej komplikuje zrozumienie otaczających nas, pożądanych przecież dźwięków z otoczenia. Przyczyn szumów usznych może być wiele, a niektóre z nich potrafią być naprawdę nieoczywiste – nie pomyślelibyśmy nawet, że mogą powodować tak przykrą dolegliwość.

Przyczyną szumów usznych może być:

• Zatkanie przewodu słuchowego. Jeśli w uchu znajduje się jakieś ciało obce, może ono drażnić błonę bębenkową i powodować wrażenie hałasu. W niektórych przypadkach do złudzenia przypomina to właśnie szumy uszne, ale problem można bardzo łatwo rozwiązać. Wystarczy tylko udać się do specjalisty, który bezboleśnie usunie przyczynę.


• Narażenie na głośne dźwięki. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że ekspozycja na hałas jest najczęstszym powodem utraty słuchu, a także najważniejszą przyczyną szumów usznych. Często występują one przez jakiś czas po doświadczeniu bardzo głośnego dźwięku, np. podczas koncertu muzycznego albo innej imprezy.


• Przewlekła infekcja ucha. Choroby narządu słuchu są w obecnych czasach bardzo powszechne i bywa, że stanowią przyczynę długofalowych problemów zdrowotnych. Osoby, u których infekcje ucha występują często albo mają charakter przewlekły, są o wiele bardziej narażone na pogłębianie się niedosłuchu i rozwój szumów usznych.


• Wysokie ciśnienie krwi. Duża ilość stresu wiąże się z podwyższonym ciśnieniem krwi, a to może być jedna z przyczyn obiektywnych szumów usznych, które są słyszalne również dla osób trzecich. Stresujący tryb życia, niektóre choroby lub dieta bogata w kofeinę i alkohol mogą zwiększać ryzyko występowania szumów usznych.


• Inna choroba. Czasami szumy uszne mogą być objawem innego schorzenia, np. choroby Meniere'a lub guza w obrębie głowy, szczęki albo szyi. Jeśli szumy uszne pojawiły się nagle albo były obecne od jakiegoś czasu, ale teraz ulegają zmianie – koniecznie udaj się do specjalisty, by poszukać przyczyny bardziej kompleksowo.


• Działanie niektórych leków. Część substancji leczniczych może powodować pogorszenie słuchu i być przyczyną szumów usznych. Jest to szczególnie prawdopodobne, jeśli w Twojej rodzinie ktoś już doświadczał tego problemu. Jeśli musisz przyjmować leki, których jeszcze nie stosowałeś, porozmawiaj z lekarzem.

3. Skutki szumów usznych – co ze snem?

Wrażenie hałasu w głowie może mieć duży wpływ na rytm snu, utrudniając dotkniętej szumami usznymi osobie zasypianie i regularnie obniżając jakość odpoczynku. Charakterystycznymi objawami szumów usznych są zatem ciągłe, ogólne zmęczenie i rozdrażnienie w ciągu dnia. Może to zwiększać prawdopodobieństwo stanów lękowych oraz rozwoju depresji.

Szumy uszne są często bardziej zauważalne w nocy, kiedy nasze otoczenie jest ciche, a dźwięki wywołujące objawy wydają się głośniejsze. Jednym z nieoczywistych skutków szumów usznych może być ból lub sztywność głowy, szyi oraz szczęki, a stąd prosta droga do niewyspania. Złagodzenie skutków szumów usznych potrafi przynieść np. uniesienie głowy i szyi poprzez zastosowanie dodatkowej, dobrze wyprofilowanej poduszki. Przydatne mogą okazać się również inne strategie relaksacyjne ułatwiające zasypianie.

4. Czy szumy uszne można leczyć?

Nie istnieje jeszcze „jedyna słuszna” metoda leczenia szumów usznych, ale znamy wiele różnych sposobów łagodzenia ich skutków. Większość z nich jest naprawdę prosta do zastosowania w praktyce i nie wiąże się z koniecznością przyjmowania dodatkowych leków. W leczeniu szumów usznych pomocnych może okazać się kilka różnych rodzajów terapii oraz stopniowa zmiana nawyków w życiu codziennym. Najlepsze efekty leczenia niezależnie od metody osiągniemy jednak zawsze przy ścisłej współpracy ze specjalistą.

Wybrane metody leczenia szumów usznych:

• Terapia dźwiękiem. Ta strategia leczenia szumów usznych wykorzystuje fakt, że zmysłowe postrzeganie świata jest tak naprawdę bardzo względne. Opiera się na wypracowaniu w naszym mózgu zdolności ignorowania szumów usznych oraz łączenia ich z dźwiękami występującymi naturalnie w otoczeniu. Dzięki takiemu leczeniu szumy uszne stają się praktycznie niezauważalne i przestają nam przeszkadzać.


• Aparaty słuchowe. Stosowane u osób z niedosłuchem aparaty słuchowe to najpopularniejszy sposób leczenia szumów usznych. Można je zaprogramować tak, by pomagały użytkownikowi radzić sobie ze wszystkimi niepożądanymi dźwiękami. Szumy uszne niemal zawsze towarzyszą różnym rodzajom ubytku słuchu, a aparaty słuchowe pomagają pacjentom radzić sobie w przypadku obu schorzeń jednocześnie!


• Spokój i relaksacja. Rozbudowane techniki relaksacyjne są bardzo często zalecane przy leczeniu szumów usznych. Obniżają poziomu stresu, zmniejszają ogólny niepokój, i pomagają nauczyć umysł „wyciszać” niepożądane dźwięki. Przewlekły stres może powodować wiele dolegliwości zdrowotnych, a umiejętności uspokajania się i przekierowywania uwagi są bardzo przydatne w wielu aspektach życia.


• Zmiana przyzwyczajeń. W niektórych przypadkach nawet drobne zmiany nawyków czy diety mogą pomóc w leczeniu szumów usznych. Osoby zmagające się z tą dolegliwością powinny przede wszystkim ograniczyć produkty podnoszące ciśnienie tętnicze krwi – cukier, kofeinę i alkohol. Uważa się, że jedną z pośrednich przyczyn występowania szumów usznych jest też na przykład otyłość.


• Unikanie wyzwalaczy. Często zdarza się, że szumy uszne pojawiają się tylko w jakichś konkretnych sytuacjach. Ograniczanie ich może zatem przynosić ulgę w życiu codziennym. Jeśli wiemy, że to właśnie dźwięk budzika wywołuje przykre doznania w naszej głowie, możemy poszukać alternatywnych metod pobudki. Wiele osób z szumami usznymi unika też przebywania w ciszy, kiedy szumy są bardziej słyszalne.

Należy zaznaczyć, że powyższe metody leczenia szumów usznych dotyczą wyłącznie dolegliwości, które nie są wywołane zatkaniem przewodu słuchowego albo przewlekłą infekcją ucha. Jeśli to są najbardziej prawdopodobne przyczyny szumów usznych, powinniśmy jak najszybciej udać się do specjalisty – protetyka słuchu albo lekarza otolaryngologa.

5. Znasz fakty i mity o szumach usznych?

Szumy uszne to wbrew pozorom bardzo powszechna dolegliwość. Ich przyczyny, skutki oraz metody leczenia często są jednak naznaczone mniej lub bardziej szkodliwymi stereotypami. Poniżej rozwiewamy najpopularniejsze mity na temat szumów usznych. Sprawdź, co można o nich przeczytać w internecie i jakie naprawdę są fakty!

Mit: Szumy uszne istnieją tylko w naszej głowie.

Fakt: Przyczyną szumów usznych są prawdopodobnie uszkodzenia komórek rzęsatych w ślimaku (ucho wewnętrzne). Powodują one, że mózg otrzymuje błędne informacje i „słyszy” dźwięki, których obiektywnie nie ma. Szumy uszne nie są więc stanem wyimaginowanym, a niektórzy specjaliści potrafią nawet wyizolować dźwięki, które słyszą ich pacjenci.

Mit: Leczenie szumów usznych i tak nie zadziała.

Fakt: Jeśli przyczyną szumów usznych jest zatkanie przewodu słuchowego, wystarczy usunąć ciało obce z ucha podczas wizyty u specjalisty. Jeśli jednak szumy uszne pojawiły się wskutek uszkodzenia narządu słuchu, poprzez leczenie możemy jedynie złagodzić skutki tej dolegliwości. Terapia dźwiękiem, zmiana przyzwyczajeń i techniki relaksacyjne to kilka ze sposobów leczenia szumów usznych. Najskuteczniejszym pozostają jednak aparaty słuchowe – szczególnie, gdy oprócz szumów usznych zmagamy się również z niedosłuchem.

Mit: Szumy uszne nie są związane z ubytkiem słuchu.

Fakt: Szacuje się, że co najmniej 90 proc. osób cierpiących na szumy uszne ma również inne problemy ze słuchem, często jeszcze niezdiagnozowane i nieuświadomione. Właśnie dlatego to aparaty słuchowe są w tej chwili najskuteczniejszą metodą leczenia – zarówno samych szumów usznych, jak i towarzyszącego im najczęściej niedosłuchu.

6. Masz problem z szumami usznymi?

Jeśli dotarłeś do samego końca tego artykuły, najprawdopodobniej temat szumów usznych jest Ci w jakiś sposób bliski. Być może odczuwasz ich skutki od niedawna, a może zmagasz się z nimi od lat. Pamiętaj, że zawsze możesz umówić się na bezpłatne badanie słuchu i zrobić pierwszy krok do rozwiązania problemu. Odczuwanie stresu lub niepokoju jest w tej sytuacji absolutnie normalne, ale nie pozwól, by stało się przeszkodą w drodze do wyleczenia!

Umów bezpłatne badanie słuchu