Audiometria tonalna – jak sprawdzić próg słyszenia?
Audiometria tonalna (Pure Tone Audiometry) to jedno z najczęściej wykonywanych badań słuchu w naszych gabinetach. Jest szybkie, nieinwazyjne i absolutnie bezbolesne. Dzięki badaniu audiometrycznemu specjalista może łatwo wykryć istniejący niedosłuch, określić jego stopień oraz rodzaj, a także dobrać sposób rehabilitacji. Audiometria sprawdza się też jako profilaktyczne badanie słuchu – zalecamy wykonywać ją co 1-2 lata u osób dorosłych.
Spis treści:
1. Co to jest audiometria tonalna
2. Kiedy wykonać to badanie słuchu
3. Wyniki audiometrii tonalnej
4. Choroby wykrywane audiometrią
5. Audiometria tonalna u dziecka
6. Kto przeprowadza to badanie słuchu
7. Cena audiometrii tonalnej
FAQ: Pytania o audiometrię tonalną
1. Co to jest audiometria tonalna i jak wygląda w praktyce?
Audiometria tonalna nie jest skomplikowanym badaniem, ale wymaga odpowiednich warunków – dlatego jest przeprowadzana w specjalnie wyciszonym i przygotowanym do tego pomieszczeniu, tak zwanej kabinie ciszy. Kiedy już zajmiesz miejsce, zostaniesz poproszony o założenie nausznych słuchawek audiometrycznych. Przypominają te domowe, służące do słuchania muzyki, ale emitują dźwięk dużo precyzyjniej, by audiometria miała sens diagnostyczny.
Badanie audiometryczne polega na sprawdzeniu, jak głośny musi być dźwięk na danej częstotliwości, by badana osoba mogła go usłyszeć. Dźwięk ten jest generowany przez urządzenie zwane audiometrem. Zadaniem pacjenta jest zaznaczenie momentu usłyszenia dźwięku poprzez naciśnięcie przycisku, który trzyma w dłoni. Co istotne, audiometrię przeprowadzamy kolejno dla każdego ucha oddzielnie.
I to wszystko! Sama audiometria tonalna trwa zazwyczaj 15 minut, a wyniki otrzymywane są od razu po jej wykonaniu. Pozostaje nam już tylko odczytać wyniki i wyciągnąć wnioski z badania audiometrycznego – np. konieczność dalszej diagnostyki u lekarza audiologa lub laryngologa.
2. Audiometria tonalna – kiedy wykonać badanie słuchu?
Pacjenci często zapisują się na badanie audiometryczne, gdy zauważają już niepokojące zmiany w jakości swojego słyszenia. Rzeczywiście – audiometria to badanie słuchu, dzięki któremu w większości przypadków możemy zdiagnozować problem i zaproponować metodę leczenia nawet w czasie jednej wizyty. Ale badanie audiometryczne ma też ogromny potencjał jako profilaktyka, dlatego rekomendujemy robić audiometrię tonalną co 1-2 lata.
Wskazania do wykonania audiometrii
Powodów, dla których warto wykonać audiometryczne badanie słuchu, jest całkiem sporo. Dzięki niemu otrzymujesz jasną informację o stanie zdrowia narządu słuchu, a dodatkowo w naszych gabinetach audiometria zawsze jest bezpłatna. Zastanów się nad przeprowadzeniem tego badania w najbliższym czasie, jeśli:
• od ostatniej audiometrii tonalnej minęły już 1-2 lata;
• zauważasz, że słyszysz mniej wyraźnie niż jakiś czas temu;
• bliscy zwracają Ci uwagę, że mówisz głośniej niż kiedyś;
• Twoi rozmówcy muszą podnosić głos;
• zwiększasz głośność telewizora lub radia;
• masz problemy z rozróżnianiem dźwięków lub słów;
• zaczynasz unikać rozmów telefonicznych;
• masz problemy ze słyszeniem różnych głośności;
• cierpisz na szumy uszne – dzwonienie, gwizdanie lub piszczenie;
• jesteś po zapaleniu ucha zewnętrznego/środkowego;
• doświadczyłeś zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych;
• cierpisz na nowotwór mózgu, chorobę naczyń mózgowych lub stwardnienie rozsiane;
• doznałeś urazu głowy, który mógł się przyczynić do ubytku słuchu;
• doświadczasz problemów z zawrotami głowy;
• miewasz trudności z koncentracją.
Przeciwwskazania do audiometrii
Badanie audiometryczne nie przyniesie oczekiwanych efektów, jeśli pacjent nie może współpracować ze specjalistą. By otrzymać miarodajne wyniki, podczas audiometrii tonalnej pacjent powinien reagować na każdy usłyszany dźwięk poprzez naciśnięcie przycisku, który trzyma w dłoni. To jedyny powód, dlaczego nie rekomendujemy audiometrii u dziecka poniżej 7. roku życia. Może ono nie rozumieć, co należy zrobić w trakcie badania. Podobnie sytuacja wygląda u osób z dużą niepełnosprawnością intelektualną oraz zaburzeniami psychicznymi uniemożliwiającymi porozumienie na linii lekarz-pacjent.
Ważną grupą pacjentów w kontekście przeciwwskazań do audiometrii tonalnej są ludzie cierpiący na klaustrofobię. Niewielka kabina ciszy może wywołać u nich silny lęk. Nie warto jednak rezygnować z badania audiometrycznego. Zdrowie słuchu jest naprawdę ważne, a większość naszych gabinetów może zapewnić osobom z klaustrofobią badanie bez konieczności wchodzenia na czas audiometrii do tego pomieszczenia. Ponadto badania audiometrycznego nie wykonuje się w przypadku urazów uszu, aktywnego ostrego stanu zapalnego ucha oraz obecności ciała obcego w uchu.
3. Jak interpretować wyniki audiometrii tonalnej?
Efektem badania audiometrycznego są wyniki w postaci audiogramu. To wykres przedstawiający krzywą progu słyszenia dla prawego oraz lewego ucha. Widać na nim poszczególne częstotliwości i natężenia dźwięku, które były dla pacjenta słyszalne lub poza zakresem jego słyszenia w czasie audiometrii.
Dzięki wynikom audiometrii tonalnej przedstawionym na audiogramie specjalista jest w stanie zazwyczaj ocenić od razu po badaniu, jaką zdolność słyszenia przejawia pacjent. Może postawić diagnozę ubytku słuchu, określić jego rodzaj i stopień, a także zaproponować od razu metody leczenia i rehabilitacji. Jeśli wykonujemy badanie audiometryczne regularnie co 1-2 lata, warto przechowywać swoje audiogramy. Będziemy mogli śledzić, czy i jak zmienia się kondycja naszego słuchu.
Audiometria – wyniki dla normy słuchowej
Powyższy audiogram przedstawia wyniki audiometrii tonalnej dla pacjenta ze zdrowym słuchem. Zielony obszar na wykresie nazywamy normą słuchową. To przedział od 0 do 20 dB, w którym mieszczą się wyniki pacjentów cieszących się obiektywnie prawidłowym słyszeniem. W takim przypadku audiometria jest dla nas sygnałem, że wszystko w porządku.
Całkiem często zdarza się, że badanie audiometryczne skutkuje wynikiem nie w postaci krzywej, ale zupełnie prostej linii wskazującej wartość 0 dB dla wszystkich badanych częstotliwości dźwięku. To najlepszy możliwy wynik badania słuchu. Jeśli jednak audiometria tonalna zakończyła się wynikiem z krzywą, ale wciąż na zielonym obszarze, nie ma powodów do zmartwień. Wszystko aż do poziomu 20 dB mieści się w normie słuchowej.
Wyniki audiometrii tonalnej przy ubytku słuchu
Głównym celem badania audiometrycznego jest wczesne wykrycie ubytku słuchu. Może się więc zdarzyć, że wyniki audiometrii tonalnej będą wyglądały podobnie jak na powyższym audiogramie. Krzywa progu słyszenia dla poszczególnych częstotliwości znajduje się wyraźnie poza normą słyszenia, czyli zaznaczonym na zielono obszarem. Oznacza to ubytek słuchu, który wymaga odpowiedniego leczenia i rehabilitacji.
Na tym konkretnym przykładzie widać, że audiometria może zakończyć się różnymi wynikami dla prawego i lewego ucha. Prawe ucho pacjenta potrzebowało tu 40 dB, by usłyszeć dźwięk o częstotliwości 1000 Hz. Lewe ucho podczas tego samego badania usłyszało dźwięk na tej samej częstotliwości dopiero przy natężeniu 50 dB. To jednak normalna i bardzo częsta sytuacja, gdy audiometria tonalna wskazuje niedosłuch.
4. Jakie choroby pozwala wykryć audiometria tonalna?
Na podstawie wyników audiometrii tonalnej można określić, z jakim ubytkiem słuchu zmaga się pacjent. Wyróżnia się trzy główne rodzaje ubytku słuchu, które możemy zdiagnozować dzięki audiometrii tonalnej w gabinecie protetyka słuchu:
• Ubytek przewodzeniowy – stwierdza się, gdy fala dźwiękowa nie może dotrzeć do ucha wewnętrznego z powodu przeszkód znajdujących się w uchu zewnętrznym lub środkowym. Powodem tego stanu rzeczy może być m. in. nadmierne kostnienie kosteczek słuchowych (otoskleroza), stan zapalny, obecność ciała obcego czy nadmiar woskowiny usznej.
• Ubytek odbiorczy – bierze się z problemów w uchu wewnętrznym lub części centralnej ośrodkowego układu nerwowego. Jego skutkiem jest niemożność przesłania dźwięku do mózgu. Ubytek odbiorczy może wynikać z różnych przyczyn, np. wieku, genetyki, stosowania leków ototoksycznych, ekspozycji na hałas, urazów mechanicznych i akustycznych oraz zaburzeń gospodarki hormonalnej.
• Inne rodzaje ubytku słuchu – na podstawie badania audiometrycznego można stwierdzić także ubytek słuchu wysokich lub niskich częstotliwości, ubytek jednostronny (w jednym uchu) lub obustronny (występujący w obu uszach). Audiometria tonalna pomaga też wykryć schorzenia, które dają cały szereg dodatkowych objawów, np. zawroty głowy.
5. Audiometria u dziecka – kiedy zrobić badanie?
Zmysł słuchu dziecka wymaga takiej samej troski jak w przypadku dorosłych. Audiometria tonalna to badanie słuchu, które wymaga aktywnej współpracy ze specjalistą, więc przeprowadzamy je zazwyczaj u dzieci powyżej 7. roku życia. Od momentu osiągnięcia tego wieku przez naszą pociechę warto zabrać ją na badanie audiometryczne 1-2 razy do roku w ramach standardowej profilaktyki. Jeśli ze słuchem podopiecznego dzieje się coś, co nas niepokoi, należy wykonać audiometrię u dziecka wcześniej.
Jeśli audiometria tonalna u dziecka mogłaby nie przynieść oczekiwanych efektów ze względu na wiek lub stan małego pacjenta, mamy do dyspozycji inne metody diagnostyczne. Możemy wykryć niedosłuch, a także określić jego rodzaj i stopień, wykonując otoemisję akustyczną lub specjalistyczne badanie ABR/ASSR dostępne w naszych Centrach Medycznych. Jeśli masz wątpliwości, czy zdecydować się na badanie audiometryczne u dziecka, zawsze możesz do nas zadzwonić.
6. Kto przeprowadza badanie audiometrii tonalnej?
Audiometria nie jest trudnym badaniem, ale wymaga odpowiedniej wiedzy, sprzętu i warunków gabinetowych. Profesjonalne badanie audiometryczne może wykonać protetyk słuchu, a także lekarz specjalista – np. laryngolog lub audiolog.
Audiometria u protetyka słuchu
W przypadku audiometrii tonalnej w naszym gabinecie nie musisz mieć skierowania od lekarza. Wystarczy, że umówisz wizytę przez formularz dostępny na naszej stronie internetowej lub pod numerem 814 714 004, a doświadczony protetyk słuchu wykona badanie audiometryczne i przedstawi wyniki jeszcze tego samego dnia.
Konsultacja połączona z audiometrią jest u nas w 100% bezpłatna, choć nie jest to świadczenie zdrowotne na NFZ. Wszystkie koszty pokrywamy sami, bo zależy nam na ogólnodostępnej, szybkiej i powszechnej diagnostyce problemów ze słuchem.
Audiometria tonalna u lekarza
Jeśli chcesz wykonać badanie audiometryczne u lekarza specjalisty w ramach NFZ, należy wybrać przychodnię i zarezerwować termin badania. Dzięki państwowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu taka forma korzystania z audiometrii też jest bezpłatna i nie wiąże się z koniecznością uzyskania skierowania na badanie słuchu.
Zawsze możesz też wykonać audiometrię tonalną u lekarza specjalisty w ramach prywatnej usługi. W takiej sytuacji przychodnie najczęściej nie wymagają żadnego skierowania czy umówienia się na wcześniejszą wizytę u lekarza internisty. Należy jednak pamiętać, że takie badanie audiometryczne wiąże się z kosztami.
7. Ile kosztuje audiometria u specjalisty?
Cena audiometrii tonalnej różni się w zależności od miejsca, w którym chcemy wykonać to badanie słuchu. Przeprowadzana w prywatnej przychodni audiometria kosztuje średnio 20-50 złotych, ale w wielu gabinetach można wykonać ją zupełnie bezpłatnie.
Dokładnie tak działają nasze Centra Słuchu na terenie całego kraju. Koszty badania audiometrycznego pozostają po naszej stronie, nie obciążając tym samym badającego słuch pacjenta. Co ważne, nie jest to uzależnione od posiadania ubezpieczenia zdrowotnego w ramach NFZ. Nie wymagamy też skierowania od lekarza specjalisty.
➜ Przeczytaj też: Audiogram – co to jest i dlaczego warto go wykonać?
