Mizofonia, czyli nadwrażliwość na dźwięki. Czym jest i jak ją leczyć?
Jeśli odgłosy, takie jak mlaskanie czy stukanie palcami, potrafią wyprowadzić Cię z równowagi, możliwe, że cierpisz na mizofonię. Sprawdź, czym dokładnie jest mizofonia i jakie są jej objawy. Poznaj również sposoby diagnozowania i leczenia tej formy nadwrażliwości dźwiękowej.
Spis treści:
1. Mizofonia – co to takiego?
2. Przyczyny mizofonii
3. Mizofonia – objawy
4. Diagnostyka mizofonii
5. Mizofonia – leczenie
6. Kiedy do specjalisty
FAQ: Pytania o mizofonię
1. Mizofonia – co to takiego?
Mizofonia to forma nadwrażliwości słuchowej, znana także jako zespół selektywnej nadwrażliwości na dźwięk (ang. Selective Sound Sensitivity Syndrome, SSSS). Osoby dotknięte tym zaburzeniem doświadczają silnych, negatywnych reakcji emocjonalnych oraz fizjologicznego pobudzenia w odpowiedzi na określone, powtarzalne dźwięki, tzw. wyzwalacze.
Do bodźców wyzwalających, które u osoby z mizofonią mogą wywołać dyskomfort, gniew, irytację czy też niepokój, zaliczają się:
- odgłosy związane z jedzeniem (np. mlaskanie lub siorbanie);
- odgłosy związane z oddychaniem (np. chrapanie lub pociąganie nosem);
- inne codzienne dźwięki, np. kapanie wody z kranu, klikanie długopisem, odgłosy przejeżdżających aut, spłukiwanie wody w toalecie, stukanie podczas pisania na klawiaturze, szeleszczenie papierem, tykanie zegara.
2. Przyczyny mizofonii
Mizofonia często współwystępuje z zaburzeniami depresyjnymi, osobowością obsesyjno-kompulsywną i zaburzeniami lękowymi. Przyczyny tego typu nadwrażliwości słuchowej nie zostały jednak dokładnie poznane.
Najprawdopodobniej mizofonia rozwija się w wyniku nieprawidłowej mielinizacji (jest to proces tworzenia osłonek mielinowych wokół wypustek komórek nerwowych) w przyśrodkowej korze czołowej mózgu, czyli części mózgu odpowiedzialnej za kontrolę emocji i reakcji. To z kolei prowadzi do nadmiernego pobudzenia autonomicznego układu nerwowego (działającego niezależnie od naszej woli).
Warto wiedzieć
Mizofonia ma ostry i nagły początek na przełomie dzieciństwa i dorosłości, jednak średni wiek pacjentów ze stwierdzoną mizofonią wynosi 37-39 lat (Ferrer-Torres & Giménez-Llort, 2022).
3. Mizofonia – objawy
W przypadku mizofonii objawy mogą wystąpić na skutek obecności wyzwalacza, nawet jeśli dźwięk ten jest pojedynczy i cichy. Zaburzenie to może powodować:
- silne reakcje emocjonalne, nieproporcjonalne do poziomu hałasu, takie jak irytacja, napady paniki, rozdrażnienie, a nawet agresywne zachowania werbalne lub fizyczna agresja wobec przedmiotów;
- objawy somatyczne, takie jak nadmierna potliwość, podwyższona temperatura ciała, przyspieszone bicie serca, ucisk w klatce piersiowej.
Reakcje na wyzwalacze u osób z mizofonią mogą być silne do tego stopnia, że będą one skutkować unikaniem określonych sytuacji (czy też osób) lub nawet zmianą otoczenia i całkowitym wycofaniem się z życia towarzyskiego.
Warto wiedzieć
Osoba cierpiąca na mizofonię zdaje sobie sprawę z tego, że jej reakcje są nadmierne i trudne do zaakceptowania przez społeczeństwo (Siepsiak & Dragan, 2019).
4. Jak diagnozuje się nadwrażliwość dźwiękową?
Niestety nie istnieją jednoznaczne kryteria diagnostyczne, które pomogłyby w prawidłowej klasyfikacji mizofonii i rozpoznaniu nadwrażliwości dźwiękowej jako odrębnego zaburzenia. Po zauważeniu objawów mizofonii należy najpierw udać się do lekarza otolaryngologa, by wykonać badanie słuchu UCL. To krótkie i nieinwazyjne badanie słuchu pomoże w potwierdzeniu nadwrażliwości słuchowej. Dodatkowo pacjent może zostać skierowany do specjalisty z zakresu psychiatrii.
W procesie diagnostycznym istotny jest wywiad z pacjentem, lekarz może skorzystać również pomocniczo z dostępnych kwestionariuszy, takich jak np. MisoQuest lub skala mizofonii Amsterdam (The Amsterdam Misophonia Scale, A-MISO-S). Konieczne jest także wykluczenie innych schorzeń o podobnych objawach, takich jak np. choroba afektywna dwubiegunowa, fonofobia (strach przed konkretnym dźwiękiem), nadwrażliwość słuchowa (definiowana jako zmniejszona tolerancja na dźwięk), nerwica natręctw, szumy uszne, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne czy też zaburzenia przetwarzania sensorycznego.
5. Mizofonia – jak leczyć to zaburzenie?
Jak dotąd nie opracowano jednego, konkretnego leku, który byłby skuteczny w walce z mizofonią. Leczenie może jednak obejmować:
- poradnictwo edukacyjne w połączeniu ze stosowaniem aparatów słuchowych, które wytwarzają dźwięki maskujące bodźce wyzwalające;
- stosowanie leków przeciwdepresyjnych i przeciwlękowych w celu złagodzenia objawów mizofonii lub symptomów współistniejących schorzeń związanych z mizofonią;
- udział w terapii poznawczo-behawioralnej, skupionej na identyfikacji negatywnych myśli związanych z konkretnymi odgłosami i modyfikacji nieadekwatnych zachowań. Celem jest przyzwyczajenie do nieprzyjemnych odgłosów i zwiększenie poziomu tolerancji na bodźce wyzwalające;
- udział w terapii trzeciej generacji, skupionej na radzeniu sobie z reakcjami emocjonalnymi wywołanymi przez bodźce wyzwalające.
6. Zwróć się do specjalisty!
Mizofonia to zaburzenie polegające na nadwrażliwości słuchowej w obliczu określonych, najczęściej powtarzalnych dźwięków – tzw. wyzwalaczy. U osób z mizofonią pewne konkretne odgłosy (np. związane z jedzeniem) mogą wywoływać silne, negatywne reakcje emocjonalne oraz nieprzyjemne objawy somatyczne.
Mizofonia może negatywnie wpływać na codzienne życie, dlatego jeśli zauważasz u siebie objawy nadwrażliwości słuchowej, zwróć się zawczasu do specjalisty. Badanie słuchu w Centrum Medycznym Audika trwa tylko 15 minut, a wyniki są dostępne od razu po jego wykonaniu. Jeśli po przeanalizowaniu wyników badania otolaryngolog stwierdzi u Ciebie nieprawidłowości, zaproponuje dalsze kroki, dzięki którym uda się poprawić Twój komfort życia.
