Poziom hałasu – ile decybeli to za dużo?
Niepozorne liczby wskazujące poziom natężenia dźwięków w decybelach mogą być naprawdę groźne. Czy wiesz, jaki powinien być poziom hałasu, ile decybeli jest szkodliwe oraz co zrobić, by chronić słuch? Jakie są dopuszczalne normy hałasu w środowisku pracy i innych miejscach, a także sposoby na obniżenie jego poziomu w naszym najbliższym otoczeniu?
Spis treści:
1. Decybele – skala i poziom natężenia dźwięku
2. Poziom hałasu – jak mierzyć decybele?
3. Ile decybeli wynosi dopuszczalna norma hałasu?
4. Normy hałasu dla różnych miejsc i sytuacji
5. Mural Audika w centrum Warszawy
Nadmierny hałas negatywnie wpływa na zdrowie i samopoczucie każdej żywej istoty. W kwietniu 2024 roku u zbiegu al. Solidarności i al. Jana Pawła II w Warszawie odsłoniliśmy mural z zainstalowanym sonometrem, gdzie jednostka poziomu głośności w decybelach na bieżąco wskazuje poziom zanieczyszczenia hałasem w mieście.
1. Decybele – skala i poziom natężenia dźwięku
Otaczający nas świat jest wypełniony decybelami, czyli dźwiękami o różnym natężeniu. Od delikatnego szumu liści na wietrze, po potężny ryk startującego samolotu – ten rozstrzał określa skala decybeli. Gdy mówimy o hałasie, warto zrozumieć, jak mierzone są decybele. Skala ta jest kluczowa do oceny poziomu dźwięku. Decybele (dB) służą nam do ich pomiaru i porównywania. Jednocześnie skala decybeli to podstawowa jednostka głośności dźwięku. Czy wiesz, ile decybeli wynosi dopuszczalna norma hałasu?
Czym różni się skala decybeli od innych jednostek głośności dźwięku? Po pierwsze, jest to skala logarytmiczna. W praktyce wzrost hałasu o 10 decybeli odpowiada zatem dziesięciokrotnemu wzrostowi poziomu natężenia dźwięku¹. Po drugie, skala decybeli bezpośrednio odpowiada wrażeniom ludzkiego słuchu. Dźwięki o tej samej wartości w decybelach są postrzegane jako równie głośne – jasno pokazuje to miernik dźwięku.
W tym wpisie dowiesz się, jak różne dźwięki są mierzone i jak interpretować wyniki – decybele. Skala decybeli jako jednostka głośności dźwięku jest kluczowa do zrozumienia wpływu hałasu na zdrowie. Skala decybeli pozwala nam nie tylko porównywać głośność różnych dźwięków, ale też przyjrzeć się jego wpływowi na nasze samopoczucie. Przykłady:
• 0 decybeli – próg słyszalności człowieka;
• 30 decybeli – cichy szept;
• 60 decybeli – normalna rozmowa;
• 90 decybeli – młot pneumatyczny;
• 120 decybeli – próg bólu.
Jednostka głośności dźwięku
Głośność dźwięku to subiektywne odczucie natężenia fali dźwiękowej. Do jej obiektywnego pomiaru stosuje się jednostkę o nazwie decybel (dB). Decybel jest jednostką głośności dźwięku, która odzwierciedla stosunek między dwoma wartościami wskazującymi poziom natężenia dźwięku. Oznacza to, że niewielki wzrost wartości w decybelach odpowiada dużej zmianie w odczuwanej głośności.
Skala decybeli ma szeroki zakres, od 0 decybeli (próg słyszalności) przez 120 decybeli (granica bólu) aż do najwyższego w historii pomiaru wynoszącego nawet 350 decybeli – dźwięk wybuchu wulkanu Krakatau z 1883 roku². Poziom hałasu poniżej 30 decybeli jest uznawany za cichy, a powyżej 100 decybeli za bardzo szkodliwy dla słuchu. Dlatego tak ważne jest wiedzieć, ile decybeli jest szkodliwe.
Istnieje kilka innych jednostek używanych do pomiaru głośności dźwięku, takich jak fon i son³. Fon jest jednostką poziomu głośności, a son jednostką głośności. Obie jednostki są ściśle związane z decybelami i są używane w niektórych specyficznych dziedzinach, np. akustyce czy elektronice. Dla inżynierów akustycznych ogromne znaczenie mają jednak decybele. Skala decybeli pozwala bowiem na dokładną analizę natężenia dźwięku.
Co nam mówi o świecie skala decybeli?
Skala decybeli to nie tylko jednostka poziomu głośności dźwięku, ale również narzędzie, które pozwala nam lepiej zrozumieć otaczający nas świat. Dzięki niej możemy porównywać poziom natężenia dźwięku w decybelach, a także oceniać poziom hałasu w naszym otoczeniu.
Decybele pozwalają nam na obiektywną ocenę głośności, niezależnie od subiektywnych odczuć różnych osób. Dzięki temu możemy łatwiej określić, czy dany dźwięk może być szkodliwy dla naszego słuchu.
Zrozumienie, czym jest skala decybeli, jest ważne dla każdego, kto chce dbać o swoje zdrowie i komfort życia. Wiedza o tym, jak interpretować wartości w decybelach, pozwala nam na świadome unikanie hałaśliwych miejsc i ochronę słuchu przed stopniową utratą oraz urazami akustycznymi.
Kiedy zaczyna się poziom hałasu?
Granica między cichą a hałaśliwą okolicą nie jest zawsze wyraźna. Poziom hałasu jest pojęciem względnym i zależy od wielu czynników, takich jak:
• Rodzaj dźwięku – dźwięki o wysokich częstotliwościach są zwykle odbierane jako bardziej hałaśliwe⁴ niż dźwięki o niskich częstotliwościach.
• Czas trwania dźwięku – długotrwały hałas może być bardziej uciążliwy niż krótki, nawet jeśli ma takie samo natężenie.
• Poziom wrażliwości słuchu – osoby o wrażliwym słuchu są bardziej podatne na hałas.
Ogólnie przyjmuje się, że poziom hałasu (rozumiany jako dźwięk niepożądany) zaczyna się już od 40 decybeli⁵. Jest to poziom, który większość ludzi określa jako cichy, ale może już mieć negatywny wpływ na koncentrację i samopoczucie. Te wartości jasno określają, ile decybeli jest szkodliwe i kiedy należy podjąć działania.
2. Poziom hałasu – jak mierzyć decybele?
Nadmierny hałas negatywnie wpływa na nasze zdrowie i samopoczucie. Dlatego tak ważne jest, aby kontrolować poziom hałasu w otoczeniu. W tym celu używa się specjalnych urządzeń monitorujących decybele – mierników decybeli. Wiele urządzeń emituje dźwięk o różnym natężeniu, a w pomiarze pomagają nam decybele. Skala tej miary jest punktem odniesienia do tego, czy dźwięki są bezpieczne dla ludzkiego słuchu. Warto wiedzieć, ile decybeli wynosi dopuszczalna norma hałasu, a do sprawdzenia tego przyda się miernik dźwięku.
Jak działa miernik decybeli? Miernik decybeli, inaczej miernik dźwięku lub sonometr, pozwala na precyzyjny pomiar decybeli w danym miejscu. Nowoczesne urządzenia dostępne są zarówno w wersji stacjonarnej, jak i mobilnej – w formie aplikacji na smartfony.
Pomiar decybeli jest prosty i intuicyjny. Wystarczy uruchomić miernik i skierować jego mikrofon w stronę źródła dźwięku. Na wyświetlaczu urządzenia pojawi się wartość natężenia dźwięku wyrażona w decybelach. Dzięki temu z łatwością możemy ocenić, czy wskazana liczba decybeli stanowi dopuszczalny poziom hałasu, a tym samym nie jest zagrożeniem dla naszego zdrowia.
Co ważnego mówi nam miernik decybeli?
Miernik decybeli to nie tylko urządzenie do pomiaru poziomu hałasu. Dostarcza on nam cennych informacji, które pozwalają na ocenę wpływu hałasu na nasze zdrowie i samopoczucie. Dzięki niemu możemy określić, ile decybeli wynosi dopuszczalna norma hałasu.
Po pierwsze, miernik decybeli informuje nas o natężeniu dźwięku wyrażonym w decybelach. Pozwala to na porównanie poziomu hałasu w różnych miejscach i sytuacjach. Na przykład hałas uliczny w godzinach szczytu może mieć poziom 80 decybeli, podczas gdy hałas w bibliotece to zwykle około 40 decybeli. Dopuszczalna norma hałasu jest zależna od okoliczności.
Po drugie, miernik dźwięku może wykryć źródła hałasu. Nowoczesne urządzenia często wyposażone są w funkcję analizy widma częstotliwości, która pozwala na identyfikację danych źródeł dźwięku. Dzięki temu możemy łatwiej zdiagnozować problem (np. hałas w środowisku pracy) i podjąć kroki w celu jego rozwiązania. Dopuszczalna norma hałasu wskaże, czy nasze sprzęty nie generują za dużo decybeli.
Po trzecie, miernik decybeli może pomóc nam w ochronie słuchu. Wiedząc, jaki jest poziom hałasu w danym miejscu, możemy stosować odpowiednie środki ochrony słuchu takie jak zatyczki do uszu lub aktywne słuchawki tłumiące hałas. Decybele, jako jednostka głośności dźwięku i jednostka poziomu głośności, ilustrują wyraźnie, ile decybeli jest szkodliwe.
Pomiar decybeli w warunkach domowych
Hałas w domu może mieć negatywny wpływ na nasz sen, koncentrację i ogólne samopoczucie. Dlatego ważne jest, aby kontrolować wartość decybeli i w razie potrzeby podejmować kroki w celu obniżenia ich do komfortowego poziomu. Pomiar decybeli w warunkach domowych jest prosty i może być wykonany za pomocą łatwo dostępnych urządzeń. Dopuszczalna norma hałasu ściśle określa właściwy poziom natężenia dźwięku.
Profesjonalne mierniki decybeli są dostępne w przystępnych cenach i oferują szeroki zakres funkcji takich jak rejestrowanie danych i generowanie raportów. Aplikacje na smartfony są zwykle darmowe i mogą być dobrym rozwiązaniem dla osób, które chcą wykonać szybki i prosty pomiar hałasu – choć tu należy pamiętać, że wyniki nie będą tak precyzyjne jak pomiar wykonany profesjonalnym miernikiem decybeli.
Dlaczego warto mierzyć poziom hałasu?
Nadmierny hałas jest poważnym problemem, który może negatywnie wpływać na nasze zdrowie i samopoczucie. Może powodować stres, zmęczenie, problemy ze snem czy układem krwionośnym, a nawet trwałe uszkodzenie słuchu⁵. Dlatego tak ważne jest, aby kontrolować poziom hałasu w naszym otoczeniu.
Pomiar decybeli czy inaczej poziom hałasu za pomocą miernika decybeli pozwala nam na:
• Ocenę wpływu hałasu na nasze zdrowie. Wiedząc, jaki jest poziom hałasu, możemy łatwiej zidentyfikować potencjalne zagrożenia dla naszego zdrowia i podjąć kroki w celu ich zminimalizowania.
• Porównanie poziomu hałasu w różnych miejscach. Pomiar decybeli w różnych miejscach takich jak dom, praca, szkoła czy ulica pozwala nam na ocenę, które z nich są najbardziej narażone na hałas i wymagają działań interwencyjnych.
• Diagnozę źródeł hałasu. Nowoczesny miernik decybeli często wyposażony jest w funkcję analizy widma częstotliwości, która pozwala na identyfikację źródła hałasu. Dzięki temu możemy łatwiej zdiagnozować problem i podjąć kroki w celu jego rozwiązania.
• Ochronę słuchu. Wiedząc, jaki jest poziom hałasu w danym miejscu, możemy stosować odpowiednie środki ochrony słuchu takie jak zatyczki do uszu lub słuchawki tłumiące hałas. Miernik dźwięku to sposób na profilaktykę.
• Spełnienie norm hałasu. W wielu miejscach takich jak zakłady pracy czy budynki mieszkalne obowiązują normy hałasu, które muszą być przestrzegane. Pomiar decybeli pozwala nam na sprawdzenie, czy poziom hałasu w danym miejscu mieści się w dopuszczalnych granicach.
Regularny pomiar decybeli i kontrolowany poziom hałasu to prosty i efektywny sposób na zadbanie o swoje zdrowie i komfort życia. Inwestycja w miernik decybeli to inwestycja w lepszy słuch i lepsze samopoczucie.
3. Ile decybeli wynosi dopuszczalna norma hałasu?
Dopuszczalny poziom hałasu zależy od rodzaju środowiska, w którym się znajdujemy. Inne normy decybeli obowiązują w budynkach mieszkalnych, a inne w miejscach pracy czy na terenach rekreacyjnych.
Ogólnie przyjmuje się, że dopuszczalna norma hałasu w ciągu dnia w pomieszczeniach mieszkalnych wynosi 40 decybeli, a w nocy 30 decybeli. W przypadku miejsc pracy maksymalny dopuszczalny poziom hałasu odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy to 85 decybeli. Należy jednak pamiętać, że powyżej 75 decybeli hałas staje się szkodliwy dla zdrowia, a powyżej 100 decybeli⁴ może powodować trwałe uszkodzenie słuchu.
Dopuszczalny poziom hałasu – co to znaczy?
Dopuszczalny poziom hałasu to graniczna wartość natężenia dźwięku, do której człowiek może być bezpiecznie narażony bez ryzyka wystąpienia negatywnych skutków zdrowotnych. Określa się go w decybelach (jednostka głośności dźwięku) i jest on różny dla poszczególnych środowisk.
Na przykład w ciągu dnia w pomieszczeniach mieszkalnych dopuszczalny poziom hałasu wynosi 40 decybeli, a w nocy 30 decybeli. Z kolei maksymalny dopuszczalny hałas w pracy odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy to 85 decybeli. Hałas w środowisku pracy wymaga szczególnych procedur.
Ile decybeli jest szkodliwe dla człowieka?
Granica szkodliwości hałasu dla człowieka jest uzależniona od jego natężenia i czasu ekspozycji. Ogólnie przyjmuje się, że:
• Do 35 decybeli hałas nie jest szkodliwy dla słuchu.
• Pomiędzy 35 a 70 decybeli długotrwała ekspozycja może prowadzić do uszkodzenia słuchu.
• Pomiędzy 70 a 85 decybeli hałas może powodować pogorszenie słuchu, rozstrój nerwowy i bóle głowy.
• Powyżej 85 decybeli hałas jest szkodliwy dla zdrowia i może powodować trwałe uszkodzenie słuchu, zaburzenia funkcjonowania układu krążenia i nerwowego, a także problemy z równowagą.
• Powyżej 120 decybeli to granica bólu, może powodować drgawki, a nawet utratę przytomności⁵.
Należy pamiętać, że szkodliwość hałasu zależy również od jego częstotliwości. Dźwięki o wysokich częstotliwościach są bardziej szkodliwe dla słuchu niż te o niskich częstotliwościach. Aby zrozumieć poziom hałasu, ważne jest poznanie, czym jest jednostka poziomu głośności – taka jak decybele. Skala decybeli pozwala precyzyjnie określić, jak głośne są otaczające nas dźwięki.
Normy hałasu – dlaczego powstały?
Wiele osób zastanawia się, ile dB jest szkodliwe dla ludzkiego ucha i jak długo można być „bezpiecznie” narażonym na taki poziom hałasu. Normy hałasu to prawnie ustanowione graniczne wartości natężenia dźwięku, na które człowiek może być bezpiecznie eksponowany bez ryzyka wystąpienia negatywnych skutków zdrowotnych. Wśród nich można wymienić normy hałasu w pracy. Zostały one wprowadzone w celu:
• Ochrony zdrowia publicznego. Długotrwała ekspozycja na hałas może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych takich jak stres, problemy ze snem, układem krwionośnym, pogorszeniem koncentracji, a nawet uszkodzeniem słuchu. Normy hałasu wyrażone w decybelach mają na celu zminimalizowanie ryzyka wystąpienia tych problemów. Szczególnym przypadkiem jest hałas w środowisku pracy.
• Zwiększenia komfortu życia. Hałas może znacząco obniżać komfort życia, utrudniając odpoczynek, pracę i naukę. Normy hałasu mają na celu stworzenie bardziej sprzyjającego otoczenia dla ludzi.
• Ochrony środowiska. Hałas może mieć negatywny wpływ na środowisko naturalne, zakłócając życie zwierząt i powodując szkody w roślinach. Normy hałasu mają na celu ograniczenie negatywnego wpływu hałasu na środowisko.
Normy hałasu są określane dla różnych typów środowisk takich jak domy jedno- i wielorodzinne, uzdrowiska, miejsca pracy, ulice i tereny rekreacyjne. Różne kraje i regiony mogą mieć swoje własne normy hałasu, które są dostosowane do lokalnych warunków. Gdy mówimy o ochronie słuchu, nie można zapominać o jednostkach takich jak decybele. Skala ta jest używana do oceny zagrożeń dźwiękowych w środowisku pracy. Przy planowaniu środków ochrony słuchu ważne jest, aby zrozumieć, ile dB jest szkodliwe, aby odpowiednio dostosować przestrzeń.
4. Normy hałasu dla różnych miejsc i sytuacji
Nadmierny hałas może negatywnie wpływać na zdrowie i samopoczucie człowieka. Dlatego też zostały ustanowione normy hałasu dopuszczalne dla różnych miejsc i sytuacji. Eksperci twierdzą, że długotrwałe narażenie na hałas powyżej określonej granicy może być niebezpieczne, ale dokładnie ile dB jest szkodliwe?
W Polsce obowiązują Rozporządzenie Ministra Środowiska z 2012 roku w sprawie nowych norm dobowego i długookresowego hałasu komunikacyjnego oraz Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 2005 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne określające normy hałasu w pracy.
Zgodnie z tymi dokumentami dodatkowych zabezpieczeń nie wymagają miejsca, w których dokuczliwe dźwięki nie przekraczają 70 decybeli.
Jaka jest dopuszczalna norma hałasu w mieście?
W Polsce obowiązuje Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie nowych norm dobowego i długookresowego hałasu komunikacyjnego, które określa dopuszczalne normy hałasu dla różnych typów terenów.
Na przykład w strefach śródmiejskich miast powyżej 100 tys. mieszkańców (zwarta zabudowa mieszkaniowa wśród obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych) dopuszczalny poziom hałasu w ciągu dnia wynosi 70 decybeli, a w nocy 65 decybeli. Natomiast na terenach uzdrowiskowych dopuszczalny poziom hałasu to 50 decybeli w ciągu dnia oraz 45 decybeli w nocy. Aby zapobiegać trwałemu uszkodzeniu słuchu, ważne jest, by wiedzieć, ile dB jest szkodliwe i jakie środki ochronne należy stosować.
Należy jednak pamiętać, że są to jedynie normy graniczne. W niektórych sytuacjach, np. w przypadku uciążliwego hałasu emitowanego przez sąsiada, można dochodzić swoich praw, nawet jeśli poziom hałasu nie przekracza dopuszczalnych norm wyrażanych decybelami. Jeżeli przekraczane normy hałasu w pracy przekroczą dopuszczalny hałas w pracy określony przepisami, pracodawca powinien podjąć środki zaradcze.
Hałas w środowisku pracy a normy hałasu
Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, jak duży wpływ na zdrowie i samopoczucie ma hałas w środowisku pracy. Dlatego ważne jest, aby zrozumieć, jakie są normy hałasu w pracy. W Polsce obowiązuje Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 2005 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne i określa dopuszczalny hałas w pracy. Zgodnie z tym dokumentem dopuszczalny poziom hałasu w środowisku pracy wynosi od 80 decybeli do 85 decybeli. Rozumienie, ile dB jest szkodliwe, jest kluczowe dla ochrony słuchu w hałaśliwych środowiskach pracy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami dopuszczalny hałas w pracy nie powinien przekraczać określonych limitów, które mają na celu ochronę zdrowia pracowników.
Jednocześnie maksymalny poziom natężenia dźwięku nie może przekroczyć 115 decybeli, zaś szczytowy poziom hałasu może wynieść maksymalnie 135 decybeli. Dodatkowo, przepisy określają czas ekspozycji na dany hałas. Dla hałasu w granicach 95-100 decybeli nie może być to dłużej niż 40-100 minut dziennie. Z kolei praca w hałasie do 110 decybeli nie może przekroczyć 10 minut dziennie. Jednostka poziomu głośności jasno wskazuje, czy normy hałasu w pracy są przestrzegane i nie przekraczają wartości uznanych za dopuszczalny hałas w pracy.
Dopuszczalny poziom hałasu w domu
Poziom natężenia dźwięku w domu może negatywnie wpływać na zdrowie i samopoczucie domowników. Dlatego też zostały ustanowione normy hałasu dopuszczalne dla pomieszczeń mieszkalnych.
Na temat hałasu wewnątrz pomieszczeń został poświęcony fragment Rozporządzenia Ministra Środowiska z 2007 roku. Zgodnie z tym dokumentem dopuszczalny poziom hałasu w ciągu doby w pomieszczeniach mieszkalnych wynosi 40 decybeli w nocy i 30 decybeli w dzień.
Należy jednak pamiętać, że są to tylko normy dopuszczalne. Oznacza to, że hałas może przekraczać te wartości, ale nie powinien być uciążliwy dla domowników.
5. Mural Audika w centrum Warszawy
Nasz mural u zbiegu al. Solidarności i al. Jana Pawła II w Warszawie na bieżąco monitoruje, na jaki hałas są narażeni mieszkańcy, kierowcy i przechodnie przebywający w centrum stolicy. Ma on na celu zwrócić uwagę na zanieczyszczenie hałasem, którego jesteśmy częścią, a także zagrożenie utraty możliwości słyszenia naturalnych i przyjemnych dźwięków. Nasz apel kierujemy do każdego, kto chce posłuchać:
Nie pozwól, by ważne dźwięki Ci umykały.
Źródła naukowe:
¹ M. Kirpluk, Podstawy akustyki, Warszawa 2012
² Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
³ A. Wieczorkowska, Multimedia. Podstawy teoretyczne i zastosowania praktyczne. Podstawowe pojęcia z dziedziny akustyki, Wydawnictwo PJWSTK, Warszawa 2008
⁴ R. Makarewicz, Hałas w środowisku, Ośrodek Wydawnictw Naukowych, Poznań 1996
⁵ A. Kaczmarska, E. Kotarbińska, J. Koton i in., Hałas, Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1997
